Czym jest spółka?

Słowo „spółka” oznacza w języku łacińskim „societas” i oznacza obecnie wspólną działalność osób fizycznych bądź prawnych. Współpraca ta ma swoje umocowanie w zawartej między wspólnikami umowie (statucie), a jej celem jest z reguły – choć nie zawsze – prowadzenie działalności gospodarczej i dzielenie się osiągniętym zyskiem.

Rodzaje spółek

W Polsce spółki dzieli się najczęściej z uwzględnieniem przepisu prawnego, za pomocą którego jest regulowana ich działalność. W związku z tym, wyróżnia się m.in. następujące rodzaje spółek:

1. Spółki prawa cywilnego. W skład tej grupy spółek wchodzi jedynie spółka cywilna, której zasady tworzenia oraz funkcjonowania są szczegółowo uregulowana w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny. Spółka cywilna ma postać umowy zawieranej między wspólnikami, których łączy wspólny cel (osiąganie zysku) oraz działanie na rzecz spółki wyrażające się wspólnym, zgodnym działaniem. Majątek spółki jest majątkiem tworzących ją wspólników i ma charakter współwłasności łącznej (bezudziałowej).
2. Spółki prawa handlowego regulowane w ustawie z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych. Stanowią one odrębny przedmiot prawa i są tworzone na podstawie stosownych umów. Wśród spółek handlowych wyróżnia się ponadto podział na dwie grupy: spółki osobowe oraz spółki kapitałowe. W skład spółek osobowych wchodzą:

• spółka jawna,
• spółka komandytowa,
• spółka komandytowo-akcyjna,
• spółka partnerska.

Spółki osobowe charakteryzuje osobista majątkowa odpowiedzialność tworzących je wspólników (od tej reguły są pewne wyjątki) za zaciągnięte zobowiązania. Spółki osobowe nie posiadają osobowości prawnej i działają pod własną firmą. Cechą charakterystyczną wszystkich rodzajów spółek osobowych jest wymóg podania min. jednego nazwiska (nazwy) wspólnika w nazwie zawiązywanej spółki.

Z kolei w skład drugiej grupy spółek handlowych – spółek kapitałowych – wchodzą:

• spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,
• spółka akcyjna.

Tego typu spółki handlowe to samodzielne osoby prawne. Ich kapitał (w KSH określono minimalny kapitał założycielski dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością: 5 000 PLN oraz dla spółki akcyjnej: 100 000 PLN) oraz skład osobowy mogą ulegać zmianie. Ponadto, spółki te posiadają odrębny od akcjonariuszy majątek (występuje rozdzielność własności od zarządzania), a bieżącym prowadzeniem spraw spółki oraz czynnościami polegającymi na reprezentacji spółki zajmują się zazwyczaj odpowiednie, wykwalifikowane organy, nie zaś wspólnicy (ci ostatni są dawcami kapitału). W przypadku spółek kapitałowych nie ma obowiązku umieszczania nazwy wspólników w nazwie spółki.

Poza spółką z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółką akcyjną, od 1 lipca będzie prawdopodobnie możliwe utworzenie przez przedsiębiorcę jeszcze jednego rodzaju spółki kapitałowej – prostej spółki akcyjnej (PSA), dedykowanej głównie przedsiębiorstwom działającym w branży nowych technologii, tzw. start-upom (aczkolwiek nie jest to jedyne możliwe zastosowanie tej formy prawnej).

Przedstawione powyżej rodzaje spółek to nie jedyne spółki funkcjonujące w Polsce. Inne rodzaje spółek są jednak regulowane przez inne przepisy, np. prawo administracyjne.

link do ilustracji